Mart2004-Hamdi Özyurt:
Yaz aylarında sanat, bilim ve siyasette İsveç’in kalbinin vurduğu yer olan Visby, giderek uluslararası bir platform, bir buluşma yerine dönüşüyor. Avrupa’nın, hatta dünyanın her yerinden bilim adamları, akademisyenler, sanatçılar ve siyasetçilerin akınına uğrayan güzel Gotland adasının başşehri Visby’ye Türkiye’den de gelenler oluyor. En son, geçtiğimiz yaz aylarında Türkiye’den gelen entelektüellerin katkı sunduğu iki ayrı etkinlik gerçekleşti.
Visby’de geçtiğimiz yaz, sanat ve pedagoji konulu bir seminer düzenlendi. Seminere Diyarbakır ve İstanbul’dan genç sanat eğitmenleri katıldı. Grup liderliğini Serpil Deniz, Leyla Sakpınar ve Sonja Tanrısever’in yaptığı seminer için Türkiye’den gelen diğer isimler şunlar: Tamer Aydın, Gökhan Deniz, Gazi Selçuk, Niyazi Selçuk, Kazım Karakaya, Aydan Uludağ-Ekmekçiler, Eda Özlem Sipahioğlu, Ulaş Çıbuk ve Özlem Karaaslan.
”Çocukların Sanatta Yaratıcılıkları konulu Sanat ve Pedagoji Semineri” adını taşıyan bu projeyi oluşturan İsveçliler; Gotlands Konstskola’nın eğitmenleri Helena Andreeff ile Staffan Laurin ve Gotlands Konstskola’nın rektörü Örjan Ringbom.
İsveç Enstitüsü tarafından desteklenen projenin ekonomik külfetini İsveç Dış Yardım Kuruluşu (SIDA) karşıladı. Projenin hedefi, çocuk sanat eğitimi veren Türkiyeli ve İsveçli sanatçı ve pedagogların, deneyimlerini birbirlerine aktararak çalışmaların verimini yükseltmek.
Projenin Türk ortağı, Sosoyal ve Kültürel Yaşamı Güçlendirme Derneği; (SKYGD) savaş, deprem, göç gibi toplumsal travmalar yaşamış bölgelerde, çeşitli sanat ve üretim atölyeleri kuruyor ve etkinlikler organize ediyor. SKYGD’nin sokakta çalışan çocuklara yönelik önemli çalışmaları var. Bu dernek adına Türkiye’den projeyi sahiplenen Sonja Tanrısever, Serpil Deniz, ve Leyla Sakpınar’ın projeye önemli katkıları var. İsveç Tatbiki Güzel Sanatlar Akademisi mezunu Sonja Tanrısever, 30 yıldır Türkiye’de yaşamakta.
Çocuk sanat eğitiminde nasıl daha yararlı olunur, sorusuna yanıt arandığı seminere paralel, bir de resim sergisi vardı. Resimler Gotland Kütüphanesi ve galeri 5’te sergilendi. Resimleri yapanlar, 5 ila 10 yaş arası çocuklar. Bu çocuklar, seminere katılan on iki sanatçının eğitiminden geçmekte. Bu sergi bir anlamda rövanş. 2001 yılında İsveçli çocukların, ”Vikingler” konulu resimleri sergilenmişti İstanbul’da. Gotland’daki serginin konusu ise ”Bizans”tı.
Bu seminerin ardından kısa bir süre sonra ise, Uluslararası Halk Anlatıları Araştırmaları Derneği (International Folk Narrative Research) tarafından,“Halk Anlatılarında Ada” temalı bir konferans düzenlendi. Dünyanın birçok yerinden onlarca halkbilimcinin katıldığı konferansa Türkiye’den katılan tek isim, genç akademisyen Hande Birkalan’dı. Gotland üniversitesi’nin evsahiplik ettiği konferansta Hande Birkalan, “Adayı Anlamak: Gökçeada’da Alan Araştırması “ (Narra-ting the Island: Field-work in Imbroz) başlıklı bir bildiri sundu.İngilizce yapılan konuşma, salonu dolduranlar tarafından ilgi ile dinlendi.
Genç Türk akademisyeni Hande Birkalan’ın bildirisi Gökçeada’da halen yaşayan ve adadan ayrılan ancak her yıl Ortodoks festivali Panayır sebebiyle adayı ziyarete gelen Rumların hayat hikayeleri üzerine, 2000 yılından beri sürdürdüğü araştırmasının bir bölümünü içeriyordu
İstanbul doğumlu olan Hande Birkalan, Indiana Üniversitesi Halkbilim Enstitüsü’nde doktorasını tamamladı. Indiana Üniversitesi ve Mimar Sinan Üniversitesi’nde dersler verdi. 2000 yılından beri Yeditepe Üniversitesi’nde çalışıyor. İlgi alanları: göç, etnisite, milliyetçilik, sözlü tarih ve kadın araştırmaları. Halkbilim, antropoloji ve edebiyat konularında çalışmaları var.
